çatışma çözümü

Geçen yıl Ermenistan, halkın iktidarın gasp edilmesine karşı sokaklara dökülmesiyle gerçekleşen ve “Kadife Devrim” adı verilen barışçıl politik dönüşüme sahne oldu. Bu demokratik açılım Ermenistan’a duran dönüşüm sürecini yeni başlatmanın yanı sıra AB ile ilişkilerini de yeniden inşa etme fırsatı veriyor. Kuşkusuz her iki tarafın da adım atmadan önce yeniden kendine dönüp bakması gerekiyor.

Abdullah Öcalan’ın tutuklanmasının yıldönümü olan 15 Şubat 2016’da büyük hoparlörlerle donatılmış ve geleneksel Kürt renklerine boyanmış bir minibüs, Suriye’den Türkiye sınırına gitti ve “Rojava” ve “Bakur” arasında yer alan, yani Kürdistan’ın batısını kuzey kısmından ayıran dikenli telin hemen önünde durdu. Kuzeye doğru çevrilmiş hoparlörlerden, bilhassa İmralı’da tutulan PKK lideri Abdullah Öcalan’ı övgüye boğan slogan ve türküler bangır bangır çaldı. Birkaç gün önce Türkiye, Suriye’nin Kürt bölgelerindeki gelişmeleri endişeyle izlediğini ve PYD’nin (Demokratik Birlik Partisi) askerî kanadı olan YPG’nin (Halk Koruma Birlikleri) Şam bölgesindeki eylemlerine seyirci kalmayacağını bir kez daha ifade etmişti. Ancak bu karşılıklı restleşmeler, nadiren göstermelik eylem ve ifadelerle kısıtlı kaldı. 

Mekâna dair yaygın kavrayış tekil yerlerle, bu yerlerde gerçekleşen toplumsal olayları bir sahne-oyun ilişkisi biçiminde resmetme eğilimindedir. Şehir, meydan, sokak ya da ev gibi farklı ölçeklerdeki yerler siyasal çatışma, çalışma, boş zaman gibi toplumsal ilişkilerin üzerinde cereyan ettiği platformlar olarak anlaşılır. Bu türden bir kavrayış toplumsal olanla mekânsal olanı birbirlerine dışsal olarak konumlandırılmış kertelere sabitler. Böylece mekânın toplumsal ilişki ve olaylar üzerinde belirleyici bir etkisi olmadığı, toplumsalın mekânsalı tek yönlü olarak biçimlendirdiği sonucuna varılır. 

26-27 Ocak 2016’da, Avrupa Parlamentosu’nda düzenlenen Kürt Konferansı’nın katılımcılarından ve aynı zamanda konferansın moderatörlerinden olan Nurcan Baysal, Diyarbakır-Sur’da ilan edilen sokağa çıkma yasağıyla birlikte yaşananların, ardı arkası kesilmeyen hak ihlâllerinin ilk elden tanığı. Baysal’ın tanıklığını dikkatlerinize sunuyoruz. 

Türkiye’de,  cumhurbaşkanı Erdoğan ve AKP hükümetinin yetkilendirdiği “İmralı Heyeti” ile PKK lideri Abdullah Öcalan arasında yürütülen barış görüşmelerine cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından son verildiği 2015, yılında dünyanın çeşitli bölgelerinde hükümetlerle silahlı mücadele yürüten örgütler arasındaki barış süreçleri nasıl bir seyir izledi? Barış Kültürü Okulu Başkanı, Barselona Otonom Üniversitesi öğretim üyesi Vicenç Fisas’ın hazırladığı “2015 Barış Süreçleri Raporu”un dikkatlerinize sunuyoruz.

AKP 1 Kasım genel seçimlerinden oyların neredeyse yarısını alarak ve tek başına iktidar kurarak çıkarken Cumhurbaşkanı Erdoğan memleketin gündemini hükümetten daha fazla işgal etmeyi sürdürdü. Çatışmalar ve Kürt illerindeki sokağa çıkma yasaklarıyla şekillenen bu dönemin nelere gebe olduğunu, tartışılamayan “demokratik özerklik” teklifini KONDA Araştırma’nın kurucusu ve Radikal yazarı Tarhan Erdem’le konuştuk.

Türkiye’de Kürt meselesinin anlaşılma ve tartışılma biçimine ilişkin en ciddi sorunlardan biri, bu sorunun Türk ulus-devlet sınırları içerisine hapsedilerek ele alınıyor olmasıdır. Dünyadaki güncel silahlı çatışma süreçlerine bakıldığında, bu çatışmaların kaydadeğer bir bölümün sadece ülke içi gelişmelerden menkul olmaktan ziyade, bölgesel niteliğe sahip olduğu görülmektedir.

PKK (Kürdistan İşçi Partisi) lideri Abdullah Öcalan’ın 21 Mart 2013’te açıklanan mektubuyla başlayan ve “çözüm süreci” olarak tanımlanan “durum” PKK dışındaki Kürt örgütleri içinde de bir tartışma başlattı. PKK’ye mesafeli yaklaşan irili-ufaklı Kürt hareketlerinin Öcalan’ın mektubuna ilkin “temkinli bir iyimserlikle” yaklaştığı görülüyordu.

19 Ekim’de, Başbakan Ahmet Davutoğlu, Bakanlar Kurulu ve Kamu Güvenliği Müsteşarlığı Dolmabahçe’de Akil İnsanlar Heyeti üyeleriyle bir araya geldi. Rahat bir ortamda geçen toplantı on buçuk saat sürdü. Bu yazıda, toplantıda ifade ettiğim görüşlerimi izlenimlerimle beraber aktarıyorum.

Heinrich Böll Stiftung Derneği, Diyarbakır Siyasal ve Sosyal Araştırmalar Enstitüsü, İsmail Beşikçi Vakfı ve Açık Toplum Vakfı 13 Aralık 2014 tarihinde İstanbul’da, 14 Aralık 2014 tarihinde Diyarbakır'da "Savaştan Barışa, Çatışmadan Çözüme konulu uluslararası bir konferans gerçekleştiriyor. 

“Çözüm süreci”nin kilometre taşlarını geriye doğru takip ettiğimizde 2003’e kadar gideriz. Zaten mesele 2003’ten itibaren ele alınmazsa, ne şimdi anlaşılabilir ne de önümüzdeki döneme dair sağlıklı tespitlerde bulunulabilir. 

Kürt kadınlar sadece kendilerini/kadınları erkek egemenliğinden kurtarmak için değil, erkek egemenliği nedeniyle ortaya çıkmış ya da güçlenmiş tüm baskıcı, hiyerarşik, şiddete dayalı iktidar ilişkilerini ortadan kaldırmak için örgütleniyor.

Erkekler barış sürecini egemenliğin yeniden paylaşılması olarak algılar. Oysa kadınlar için önemli olan noktaların başında savaşın toplumsal dokularda yarattığı zararın onarılması, tazmin ve telafisi gelir. 

Barış koşullarının da, barışın da ancak “kadın sözünün” etkin olmasıyla mümkün olabileceğine inanıyor, bunun için mücadelemizi sürdürüyoruz.

AK Parti hükümeti Türkiye Cumhuriyetinin doksan yıllık tarihi boyunca ürettiği irtica ve bölücülük üzerinden vesayeti koruma siyasetini sekteye uğratmıştır.

CHP’nin Kürt meselesinin çözümü konusunda son birkaç yıldır yürüttüğü faaliyetler göz ardı edilemeyecek kadar kapsamlıdır.   

Mevcut anayasanın başlangıç ilkeleri ve ilk dört maddesi geçerli olduğu sürece, Kürt sorununa çözüm bulunması mümkün gözükmemektedir.