ekoloji

Doğu Karadeniz’in dik yamaçlarını kaplayan ‘çay’, yalnızca bir tarımsal ürün değil; emeği, ekolojiyi ve hafızayı dönüştüren bir kalkınma projesi. Ancak bostanlar ve kızılağaçlar, bu homojen yeşil örtünün, yani çayın gölgesinde farklı bir geleceğin imkânlarını hatırlatıyor.

İklim krizi karşısında toprak salt mağdur değil, aynı zamanda potansiyel bir kurtarıcı. Türkiye’de yürütülen saha araştırmaları, “onarıcı tarım”ın sadece toprağı değil; kurumları, politikaları ve toplumsal ilişkileri de onarması gerektiğini gösteriyor.

Türkiye’de agroekoloji tarımsal yöntemlerin ötesine taşıp düşünsel bir rekabet alanına dönüşüyor. Topluluk refahını ve kırsalın geleceğini, sistem değişikliğine dönük taban hareketlerinden agroekolojiyi teknik bir araç olarak gören politikalara uzanan farklı söylemler arasındaki yarış şekillendiriyor.

Avrupa bir yol ayrımında: Kıta ticari ilişkilerini insan hakları, çevre ve işçi hakları gibi temel değerler üzerine mi inşa edecek, yoksa jeopolitik çıkar üzerine mi? Berlin’de düzenlediğimiz panelde, Alman Türk ilişkilerinde tedarik zinciri meselesini tartıştık.

Tarım bilgisi olduğu yerde durmaz, değişen gerçekliklerle beraber evrime uğrar. Batı Anadolu'daki Karagömlek köyünde de öyle oldu. Nüfusun azalması ve endüstriyel girdilerin büyümesi, tarımı dönüştürdü. Peki agroekoloji neden gelecek için kritik bir bakış açısı sunuyor?

Sağlık, beslenme ve ekoloji arasındaki ilişkiler üzerinde, gıda ve tarım yoluyla düşünmeye başladığımızda, organik tarımın daha önce sorgulanmamış gerçekleriyle karşı karşıya kalıyoruz. Bir de gıda yetiştiricileri –yani küçük çiftçiler– ve tüketicilerin birçoğu açısından erişilebilirlik meselesiyle…

Karadeniz’de yaşayan balık popülasyonları, ekolojik müdahalelerin yanı sıra su sıcaklıkları, akıntılar ve deniz habitatlarında değişimlere neden olan iklim değişikliğinden de gitgide daha olumsuz etkileniyor.

Yetkililer ve gıda güvenliği uzmanları, yasal düzenlemelerin yetersizliği ve caydırıcı olmayan yaptırımlar nedeniyle yasaklı pestisit klorpirifosun Türkiye’de hala kullanıldığını ifade ediyor.

Pek çok uzmana göre dünyanın en küçük denizinde organik kirlilikle mücadele edebilmek için ortak çabaların artırılması gerekiyor.

Yaşça daha genç ve kentli yurttaşlar, çevre hareketlerine gösterdikleri düşük katılımın nedenleri arasında olası hukuki ve ekonomik sonuçlardan duydukları yoğun endişenin bulunduğunu gitgide daha sık ifade ediyor.

Akdeniz bölgesi genelinde artan sıcaklıklar ve değişen yağmur örüntüleri, orman yangını risklerini belirgin biçimde artırıyor. 2021 yangınları, alevleri hızlıca kontrol altına almak konusunda ekipman yetersizliği ve eleman eksikliği yaşayan Türkiye için uyarı niteliğindeydi.

Hem nüfus dağılımı hem de su kaynakları açısından İstanbul, doğu ve batı su havzaları veya Asya ve Avrupa bölgeleri olmak üzere ikiye bölünmüş durumda ve özellikle Avrupa yakasında su kaynaklarının dağıtımında çeşitli zorluklar yaşanıyor.

Hükümet atık toplayıcıların kayıt altına alınması için 2022 yılında bir girişim başlattıysa da uygulamaların sertliği nedeniyle bu programın etkisi kısıtlı oldu.

Ekvador’un doğa merkezli ve ilham verici avangart anayasasının bir incelenmesi... 

Ulaşımdaki dönüşüm, fosil yakıt döneminin hatalarını tekrarlamayan, yeni ve yenilenebilir bir ekonomik model için fırsat. Şu anda tüm yatırımı elektrikli arabalara yapmak, doğru değil. Adil bir ulaşım dönüşümünün merkezinde otomobillere bağımlılığın sona erdirilmesi, toplu taşıma, şehirlerde bisiklet ve yürüyüş gibi sağlıklı ve aktif modların teşviki yer almalı. 

Tüm hammaddeler geri dönüştürülebilir olsaydı bile, geri dönüşüm bu hızla artan talebe yetişemezdi. Yapılması gereken atıktan kaçınmak ve yeniden kullanım için tüm seçenekleri tüketmek, hem nihai ürünleri hem altyapıyı mümkün olduğunca uzun süre yeniden kullanmak. Haliyle uzun ömürlü ve kolayca tamir edilebilecek şekilde tasarlanmaları gerek.  

Hammadde çıkaran veya ithalatçı ülkelerin madenciliğin neden olduğu tahribatın sorumluluğunu üstlenmeleri için net standartlar ve sorumluluklar koymanın zamanı çoktan geldi. Bu zarara müsamaha gösterilmemeli.  

Yerel toplulukların kolektif hakları, uluslararası anlaşmalarda ve ulusal yasalarda güvence altında. Buna rağmen Latin Amerika'daki yerel topluluklar istilacı madencilik projelerinin yıkıcı sonuçlarını yaşamaya devam ediyor. Projeler toprağa ve su kalitesine zarar veriyor, biyoçeşitliliği ve kültürel kimliği yok ediyor. Değişim için Avrupa’nın siyasi sorumluluk üstlenmesi yetmez, hammadde tüketimini azaltması da lazım.  

Yeni Alman hammadde politikası, geri dönüşümü güçlendirmek ve tedariki daha fazla dağıtım kanalı, üretim ve işleme kapasitesi aracılığıyla sürdürülebilir bir şekilde güvence altına alma göreviyle karşı karşıya. Aynı zamanda, yüksek hammadde rezervlerine sahip ülkelerin kendi zenginliklerinden faydalanabilmelerini de sağlamalı.

Erika Mendes, Mozambik'teki örgütü Justiça Ambiental ile birlikte şirketlerin özen yükümlülüklerini yerine getirip getirmediklerine bakılmaksızın ihlallerden sorumlu tutulabilmelerini sağlamak için mücadele ediyor.