Sosyal ve Ekoloji Dönüşüm

Derin denizde, gizemli adları olan hazineler saklı: Manganez yumruları, kobalt kabukları, kara duman bacaları. Yüksek yoğunluğa sahip bu oluşumlar içerisinde cazip metaller var.

Kahve, muz, akıllı telefonlar, otomobiller... Ticaret gemileri yerkürenin dört bir yanına ürün taşıyor. Gemiler ve denizcilik rotaları dünyamızın damarları. Küresel ticaretin %90’ı deniz yoluyla yapılıyor. Peki kim, hangi işi üstleniyor? Bunun bedelini kimler ödüyor?

Plastik atıklarla kirlenmiş kumsalların, bu plastikleri yuttukları için ölen deniz kuşlarının fotoğrafları günümüzde sıradan bir görüntüye dönüştü. Ancak aynı zamanda kumsalları temizleyen insanları da görüyor, okyanusları temizleme hedefini koymuş mühendislik projelerini de işitiyoruz. En sonunda her şey düzelecek mi?

Doğrudan doğadan elde edilenler içinde en fazla ticareti yapılan ürün olan balık, küresel gıda güvencesinin ana saç ayaklarından biridir. Ancak tüm ülkelerin balık kaynağına bu kadar bağımlı olması, balık mevcudu için büyük tehlike arz ediyor. Birçok balık türü aşırı avlanmaya maruz kalıyor ve bu eğilim giderek artıyor.

Bugün kırdaki dönüşümleri anlamak ve çözümlemek açısından görece yeni dinamiklerle de yüzleşmekteyiz. Bunlardan ilki, bir mekansal biçim olarak kent-bölgelerin yükselişi. 

Türkiye’nin son 15 yıl içinde geçirdiği dönüşümün en çarpıcı biçimde gözlenir olduğu alanlardan biri de kentler oldu. Kırsal alanda yaşanan dönüşümden ayrı düşünülmemesi gereken bu süreç, kentlerin fiziki ve sosyal mekânlarını hızlı ve topyekûn bir değişimle karşı karşıya bıraktı. 

Nasıl oluyor da mekanizma tasarımcılarının adalet ve eşitlik merkezli bakışıyla Hayek-Friedman eksenli her türlü yeniden-bölüştürme çabalarını ilkesel anlamda reddeden bakışını ortaklaştırabiliyoruz? 

Dünyada 3,4 milyar hektar mera alanı olduğu tahmin ediliyor. Bu alanın yüzde 12’si Çin’de, yüzde 11’i Avustralya’da, yüzde 7’si ABD’de, yüzde 6’sı Brezilya’da. Türkiye, dünya mera alanı sıralamasında 14,6 milyon hektar ile 46. sırada.1    

Bu sene 6.sını düzenlediğimiz Yeşil Ekonomi Konferansı mevcut küresel ekonomik sistemin yetersizliklerini ortaya koyarak, insanlığın bugün karşı karşıya kaldığı krize cevap olarak küçülme önerilerini ve küçülen bir ekonomik modele doğru geçiş önerilerini tartışmaya çalıştı. Konferansta konuşma yapan tüm katılımcıların video kayıtlarına buaradan ulaşabilirsiniz.

Önce doğru bilinen yanlışlar, birkaç rakam ve birkaç tespit: “Tarım geri, iptidaî bir faaliyettir. İllâki yapılacaksa yoğun bir biçimde ve insansız yapılmalıdır.” “Hava, su ve toprak sonsuzdur. Tepe tepe kullanılabilir.”