Tarihin siyaseti, siyasetin tarihi
Podcast dizisi
Tarih tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de sadece bir bilim değil, aynı zamanda siyasetin bir parçası. Toplum nezdinde meşruiyet sağlamak ve yurttaşların rızasını almak için günümüzde birçok siyasetçi, belki geçmişte hiç olmadığı kadar tarihe ve onun bıraktığı mirasa atıfta bulunuyor. Bu arada unutulanlar hatırlanırken, hatırlananlar unutuluyor ve tarih siyasetle birlikte sürekli yeniden yazılıyor. Tarih, akademik bir disiplin olmakla kalmıyor, siyasetin de oyun sahası haline geliyor. Tarihin siyasileşmesi, istismarına da kapı açıyor, tarihsel olguların çarpıtılması ve siyasi hedeflere yönelik manipülasyonu söz konusu olabiliyor. Dünya çapında güçlenen popülist hareketler toplumları etkilemek için “yalan haber”ler kadar “yalan tarih”lere de başvuruyor. Bunlar da genellikle demokrasi karşıtı siyasi gündemlerle ve dışlayıcı eğilimlerle el ele gidiyor. Bütün bunlar siyasetin küresel bir krizine işaret ediyor.
Öte yandan, tarih yazımındaki bazı yeni açılımlar da dünyanın karşı karşıya olduğu ciddi tehditlere karşı mücadele eden farklı demokratik hareketleri besliyor. İklim krizi, ayrımcılık ya da kadına yönelik şiddete tarihsel bir perspektiften bakmak, dünyayı daha adaletli ve sürdürülebilir bir hale getirmek isteyenlere kılavuzluk edebiliyor. Bu yönüyle tarihçilik, demokratik hareketler için de zengin olanaklar sağlıyor.
On üç bölümden oluşan podcast dizimizde tarihçi konuklarımızla tarihin siyasi kullanımının sunduğu olanakları ve doğurduğu tehlikeleri konuşuyoruz. Osmanlı ve Cumhuriyet tarihinin farklı dönemlerine farklı konular çerçevesinde eğiliyor, yeri geldiğinde dünyadan örneklerle karşılaştırmalar yaparak tarihin güncel kullanımlarına dair genel bir bakış kazanmayı hedefliyoruz.
Oktay Özel danışmanlığında hazırladığımız, ben Gülçin Karabağ, Alphan Telek ve Edgar Şar tarafından sunulan dizimizi 23 Kasım 2020 tarihinden itibaren Pazartesi, Çarşamba ve Cuma günleri, Heinrich Böll Stiftung Derneği’nin Spotify ve Soundcloud hesaplarından dinleyebilirsiniz.
Program:
1) Oktay Özel, “Siyaset ve tarih: Nasıl bir ilişki?”
2) Edhem Eldem, “Osmanlı’dan günümüze tarihin kullanılması ve istismarı”
3) Yiğit Akın, “1. Dünya Savaşı’nı hatırlamak ve unutmak”
4) Hüseyin Yılmaz, “Osmanlıcılıktan Yeni-Osmanlıcılığa”
5) Nagehan Tokdoğan, “Yeni Osmanlıcılık: Yeni olan ne?”
6) Baki Tezcan, “Modernleşme kimin hikayesi?”
7) Cemal Kafadar, “Nasıl bir tarih?: Tarih yazıcılığında yeni eğilimler”
8) Mehmet Kentel, “Mekanın çevresel tarihi”
9) Nükhet Varlık, “COVID-19 deneyimi ışığında tarihteki salgın hastalıkları yeniden düşünmek”
10) Can Nacar, “Osmanlı tarihinin işçi özneleri”
11) Nazan Maksudyan, “Tarihte ötekiler, dışlanmışlar ve sessizleştirilenler”
12) Ebru Aykut, “Geç Osmanlı tarihi ve feminist tarihçilik: Faillik ve deneyimin izini sürmek”
13) İrvin Cemil Schick, “Osmanlı’da cinsellik ve erotizm”
Danışman: Oktay Özel, Röportajlar: Gülçin Karabağ, Edgar Şar, Alphan Telek. Yayına hazırlık: İbrahim Yayan Görsel: Murat Başol Müzik: Nurhak Kılagöz (Duel)