Dünyadaki endüstriyel et tüketiminin çevre ve topluma etkilerini çarpıcı veriler ve grafiklerle anlatan Et Atlası Türkçeye çevrildi. Bir kilo sığır eti üretmek için harcanan suyla ne kadar havuç üretebiliriz? Bir hamburger üretmek için ne kadar toprağa ihtiyacımız var. Et Atlas’ı tüm bu sorulara yanıt veren bir rehber.
Heinrich Böll Stiftung Derneği tarafından hazırlanan Et Atlası, küresel et ticaretini farklı bir bakış açısıyla değerlendirerek, çevre ve toplum üzerindeki etkisini ortaya koyuyor. Daha önce Almanca ve İngilizce basılan raporun Türkçesi daha zengin bir içeriğe sahip. Türkçe Et Atlası 2014’te bazı bölümler Türkiye’den güncel bilgiler ve uzman görüşleriyle geliştirildi.
85 sayfalık Atlas 4 ana bölümden oluşuyor.
- Dünya ekonomisi
- Ekoloji
- Pazarlar ve
- Alternatifler
Bu bölümler altında Toplamda 26 başlıkta konuya ilişkin metin ve grafiklerle endüstriyelleşmiş et üretimi ve yoğun et tüketimi arasındaki küresel bağlantıyı, açıklıyor.
Et ve süt ürünlerini üretim biçimimizi köklü biçimde değiştirmemiz gerektiğini belirten rapor, kısıtlı toprak ve su kaynaklarına bağımlı endüstriyel çiftçilik yöntemlerine karşı farklı seçenekler öneriyor.
Heinrich Böll Stiftung Derneği Eş Başkanı Barbara Unmüssig endüstriyel et üretimi konusunda şöyle diyor: "Endüstriyel et üretimi sadece hayvanlara işkence yapmakla kalmıyor ayrıca çevreyi yok ediyor ve Küresel Güney'den çok büyük miktarda hayvan yemi ithal etmemizi zorunlu kılıyor. Avrupa, Çin'den sonra dünyanın en büyük soya ithalatçısı. Arjantin ve Brezilya soya ekimini hızla artırıyor; söz konusu ürünlerin neredeyse tamamı bizim kestiğimiz hayvanları beslemekte kullanılıyor. Artan et tüketimi toprak fiyatlarını yukarı itiyor. Bu durum yıkıcı sonuçlar doğuruyor. Dünya topraklarının neredeyse üçte biri hayvan yemi üretimine ayrılmış. Küçük çiftçiler topraklarını ve geçim kaynaklarını kaybediyor. Tabağımızdaki o şinitzel Küresel Güney'de yaşayan pek çok insanın gıda güvenliğini tehdit ediyor."
Bir bifteğin gerçek maliyeti nedir?
Rapor, vergi mükelleflerinin ve çevrenin ödediği gerçek bedeli ortaya koyuyor. Sadece Avrupa'da, endüstriyel çiftçilik uygulamalarının çevreye 320 milyar avro zarar verdiği tahmin ediliyor.
Tabağımızdaki zehirli tarım ilacı nereden geliyor?
Rapor, dünyanın en çok satan yabancı ot öldürücüsü Glifosat'ın insan bedenindeki izini sürüyor. Son çalışmalar, 18 farklı Avrupa ülkesinde yaşayan insanların idrarında ve Almanya’daki fırınlarından çıkan on ekmeğin sekizinde Glifosat buldu. Almanya Parlamentosu’nun üst meclisi ürünün yasaklanmasını talep ediyor. Türkiye’de de Glifosat kullanımının 2001 ile 2013 yılları arasında 11 kat arttığı biliniyor.
Rapor, endüstriyel et ve süt ürünü üretiminin su kaynakları ve toprak üzerindeki etkilerini de inceliyor. Tarım, dünyadaki kullanılabilir suyun yüzde 70'ini kullanırken, bunun üçte biri sadece hayvancılığa gidiyor. Giderek endüstriyelleşen hayvancılık sektörü, toprak ve yenilebilir ürünlerin tüketiminde de ilk sıralarda. Yıllık buğday, çavdar, yulaf ve mısır üretiminin yüzde 40'tan fazlası hayvan yemi olarak ayrılıyor ve bunu üretmek için dünyadaki 14 milyar hektar ekili alanın üçte biri kullanılıyor.
Bir kilo sığır eti üretmek için 15,500 litre su gerekiyor: Aynı miktarla 12 kilo buğday ya da 118 kilo havuç üretmek mümkün. Bir hamburger yapmak içinse 3,5 metrekareden fazla toprak lazım.
Biyoteknoloji şirketleri ne istiyor?
Et Atlası, Avrupa Birliği ve ABD arasındaki ticaret görüşmelerinin Atlantik'in iki yakasındaki gıda ve çiftçilik standartlarını aşağı çekebileceği uyarısında bulunuyor. Büyük gıda ve biyoteknoloji şirketleri, genetiğiyle oynanmış besin ve hayvan yemlerine yönelik AB sınırlamalarını kaldırmak ve tüketici ürünlerinin etiketlenmesini düzenleyen mevzuatı değiştirmek istiyor. Ayrıca AB'de gıda güvenliği standartlarını belirleyen 'önleyici ilke'yi kaldırmak, et sanayisini daha da küresel ve endüstriyel bir hale getirmek niyetindeler.
Türkiye’den katkı verenler:
Ankara Üniversitesi, Prof. Dr. Numan Akman
Buğday Derneği, Oya Ayman
Çiftçi Sendikaları Konfederasyonu Başkanı, Abdullah Aysu
Muğla Üniversitesi, Doç.Dr. Saniye Dedeoğlu
Boğaziçi Üniversitesi, Doç Dr. Barış Karapınar
İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi, Prof. Dr. HalukLevent
Akdeniz Üniversitesi, Yard. Doç. Dr. Bülent Şık,
Yeryüzü Derneği, Güray Tezcan
-------------------------------------------------------------------
Et Atlası ile ilgili TRT İzmir Radyosu Sesli Rehber programında çıkan röportaj
