Tütün Deposu, Istanbul, March 14, 2009
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’ne Tavsiyeler
Türkiye’de Dicle, Çoruh ve Munzur nehirlerinin vadilerinde baraj ve hidroelektrik
santrallerin inşasına ilişkin olarak Ilısu (Hasankeyf), Yusufeli ve Konaktepe davaları
gözden geçirilmiş, her üç projedeki bir dizi ortak şablonlar gözlemlenmiş ve İstanbul Su
Mahkemesi Jürisi kendisini, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’ne su kaynaklarının
korunmasına ve yönetilmesine, doğal ve kültürel mirasının ve enerjisinin korunmasına
ilişkin politikalarına yönelik tavsiyelerde bulunmak zorunda hissetmiştir.
İstanbul Su Mahkemesi bu nedenle:
AŞAĞIDAKİ KONULARDA ENDİŞELERİNİ İFADE EDER:
1) Çevresel Etkilerin Değerlendirilmesine ilişkin Yönerge’nin geçici 4. maddesi,
07.02.1993 tarihinden önce tasarlanmış olan hidroelektrik santral projelerini, bir
çevresel etki değerlendirmesi araştırması yapma zorunluluğundan muaf
tutmaktadır;
2) Türkiye Cumhuriyeti Devlet İhale Yasası’nın 89. maddesi, “özel nitelikli işler”i, kamu
ihalelerini zorunlu kılan imar işlerinin yönetilmesine ilişkin usuller kapsamı dışında
tutmaktadır:
3) Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti yukarıda anılan hükümlerden faydalanarak,
hidroelektrik enerji santralleri projelerinin çevresel etki değerlendirmeleri ve kamu
ihaleleri usullerinin dışında tutulması yönünde yürütme kararları almaktadır.
AŞAĞIDAKİLERİ OLUŞTURUR:
1) Yukarıda anılan hususlar temelinde, Hükümet son 40 yıldır sürdürülebilir gelişme
politikalarını destekleyen su, enerji ve insan hakları konularına ilişkin uluslararası
hukukta, bilimde ve teknolojide elde edilmiş olan önemli başarıları göz ardı
etmektedir;
2) Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti, miadı dolmuş enerji ve kalkınma politikaları
üzerinde ısrar etmektedir ki, buna ekonomik açıdan sürdürülebilirlik ve çevresel
süreklilik hususlarından bağımsız olmak üzere hidroelektrik santral projeleri dahildir
Interpretation and Translation Facility is funded by the European Union. 2
ve yerel toplum birimlerinin ve geniş kapsamda halkın
refahı göz ardı edilmektedir.
TAVSİYELER:
1) Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti, masraf - kar analizi
yaparak, sosyal, çevresel ve kültürel faktörleri, ve ayrıca
ekonomik konuları entegre eden, kamu yararına geniş
kapsamlı bir konsept kabul etmelidir;
2) Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti kalkınma, su kullanımı ve enerji hakkındaki genel
politikalarını sivil topluma ve etkilenen yerel hükümetlere danışarak gözden
geçirmeli ve yeniden tasarlamalıdır;
3) Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti bunu yaparken, doğal kaynakların sürekli
kullanılabilirliğini sağlayan, insan haklarını ve hürriyetlerini dikkate alan ve biyolojik
farklıklar ile doğal ve kültürel mirasın korunmasını sağlayan alternatif politikalara
özen göstermelidir;
4) Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti, Çevresel Etkilerin Değerlendirilmesine ilişkin
Yönerge’nin geçici 4. maddesini iptal etmelidir;
5) Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti, tüm projelerde çevresel etki değerlendirmelerinin
sistematik olarak ve herhangi bir konuyu muaf tutmadan yapılmasını sağlamalıdır;
6) Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti, Devlet İhale Yasası’nın 89. maddesi ile bu veya
başka mevzuatta bulunan önemli projelere ilişkin olarak kamu ihalesi yapılmasına
engel teşkil eden tüm muafiyet hükümlerini iptal etmelidir.