Yunanistan’da LGBTİ+’lara karşı yapılan ayrımcılıkla mücadele etmek için kurulan ulusal komite hakkında görüşme.
Yunan başbakanı’ nın , LGBTİ+ bireylere karşı yapılan hak ihlalleri ve hak temelli ayrımcılığı incelemek ve bu ayrımcı fenomeni azaltmak için çözüm önerileri sunacak olan bir komisyon kurulmasına ilişkin kararı, beklenmedik olsa da kuşkusuz ki pozitif bir gelişmedir. Bu karar, cinsiyet eşitsizliği meselesinin , ve bilhassa cinsel taciz ve cinsel istismar konularının geçtiğimiz aylarda ortaya çıkan Yunan ‘Me too’ hareketinin bir sonucu olarak siyasi gündemin zirvesinde olduğu bir anda geldi.
Bu Komitenin amacı, özellikle 2021-2023 yılları arasında uygulanacak olan LGBTİ+ politikalarının geliştirilmesinden ve uygulanmasından sorumlu olan bakanlık ve kurumların uygulayacakları stratejileri, görevleri ve eylemleri yatay olarak tanımlayacak detaylı bir yol haritası çıkartmak. Başbakan Kiryakos Miçotakis komite başkanı olarak atanan eski Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi başkanı ve Atina Üniversitesi uluslararası kamu hukuku profesörü Linos Alexandros Sicilianos ile yaptığı bir toplantıda şunları söyledi.’ Hepimiz modern ve adil bir Yunanistan için çalışıyoruz, ve böyle bir ülke vatandaşlarını ayırmaz ve dışlamaz. Bu yüzden LGBTİ+ bireylerin ülkemizin ekonomik, politik ve sosyal hayatında eşit bir yere sahip olmaları gerekir. Bu, onların bireysel hakları olduğu gibi, aynı zamanda devletin de görevidir. Bence bu bütün ulusun çıkarınadır.’
Komite; saygın akademisyenleri, sivil toplum üyelerini ve ilgili hükümet görevlilerini bir araya getiriyor. Heinrich Böll Vakfı Selanik direktörü, Michalis Goudis komisyonun üyelerinden Selanik Aristotales Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Anayasa Hukuku Doçenti ve Avrupa Anayasa Hukuku ve Kültürü Jean Monnet programı başkanı Lina Papadopulou’dan günümüz Yunanistan’ında cinsiyet eşitliğine ilişkin sorunları belirtmesini ve bu komitenin çalışmalarından neler beklenebileceğini ana hatlarıyla ortaya koymasını istedi.
Bu kısa söyleyişiyi aşağıda okuyabilirsiniz. Komite üyelerine ilişkin bilgiler de dahil olmak üzere Yunanca olarak burada bulabilirsiz.
Yunanistan’da son dönemde kamuoyuna yansıyan cinsel taciz vakalarına ilişkin ifşaatları ve, Avrupa Cinsel Eşitlik Enstitüsünün Cinsiyet Eşitliği Endeksi 2020 raporunu dikkate alarak, Yunanistan’ın cinsiyet eşitliği konusundaki durumunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Her şey göreceli olduğundan, Avrupa Cinsel Eşitlik Enstitüsü’nün Cinsel Eşitlik Endeksi 2020 verilerine baktığımız zaman, Yunanistan’ın Avrupa ortalamasının gerisinde kaldığını görüyoruz. Bunun en büyük nedeni siyaset ve iktidar alanlarında yaşanan eşitsizlikler. Kadınlar mesleki anlamda neredeyse her alanda başarılı olmalarına rağmen yönetici pozisyonlar söz konusu olduğunda önemli ölçüde geri planda kalmaktalar. Yunanistan Cumhurbaşkanının ve iki yüksek yargı organı’ nın başkanlarının kadın olmasına rağmen; milletvekilliği, bakanlık, büyük şirketlerde yönetim kurulu üyeliği, denetim kurulu üyeliği ya da idare heyeti gibi pozisyonlarda çok az kadın bulunmakta.
Cinsiyetçilik ve kadın düşmanlığı gündelik hayatta halen kolaylıkla fark edilebilir olup, karar alım süreçlerinde bazen gizli ve üstü kapalı da olsa önemli bir rol oynamakta. Bu durum esas olarak kanunlardan ziyade, kısıtlayıcı kültür ve önyargılardan kaynaklanmakta ve kadınları geleneksel kalıplara itaate zorlamaktadır. Yunan toplumu ilerlemekte olsa bile, bu geleneksel kalıplar halen direnç göstermekte ve hem özel hem de kamusal alandaki ilişkileri belirlemektedir.
Size göre, ulusal bir LGBTİ+ politikası izlemek için en efektif platform bir komite midir?
Başbakan tarafından bugün açıklanan komite (17 Mart 2021) yalnızca bir ilk adım niteliğinde. Komite’nin amacı ve görevi, bütünlüklü ve yatay bir şekilde LGBTİ+’ ların karşılaştıkları ayrımcılığı incelemek ve bu ayrımcılığın azaltılması için çözümler önermektir. Komite tek başına değişimi sağlayamaz ancak, ne yapılacağına ve nasıl yapılacağına ilişkin olası yolu gösterebilir. Sonraki aşama ise ulusal LGBTİ+ eşitliği stratejisinin ve alınan kararların hayata geçirilmesi ise, politik kurumların, özellikle yürütme ve yasama (Hükümet ve idare) organlarının görevidir .Ve en önemlisi, şunu asla unutmamalıyız ki sonunda bu değişimi özümsemesi, önyargıları ve bu önyargıların sebep olduğu kalıpları aşması gereken toplumun kendisidir. Her birey ve her aile, her ebeveyn LGBTİ+ olan çocuklarını, arkadaşlarını ve meslektaşlarını kabul etmeli ve her insanın karakteristik özelliklerinden bağımsız olarak hak ettiği azami saygıyı göstermelidir.
Kişisel görüşünüze göre, Komite çalışmalarının nasıl sonuç vermesini bekliyorsunuz?
Daha önce belirttiğim gibi, komite ’nin görevi LGBTİ+’lar için kapsamlı yasal ve politik bir yol haritası oluşturmaktır. Bu süreç halihazırda var olan eşitsizliklerin ve ayrımcı uygulamaların kaldırılmasını (örnek eşcinsellerin kan bağışı yapmasının engellenmesi) , aile hukukuna, cinsel kimliğin kabulüne ve ordu, hizmetler, eğitim ve sağlık konularında eşit muamele yapılmasına ilişkin değişiklikler önerilmesini içerir. Ancak, yukarıda bahsettiğim gibi, komite yalnızca yapılması gerekenleri gösterebilir fakat bunları yapamaz. Yapılması gerekenlerin hayata geçirilmesi ise siyasi gücü elinde tutanların görevidir. Başbakan Kiryakos Miçotakis bu yolda ilerlemek için niyetini ortaya koydu. Hepimizin ortak umudu Başbakan’ın Yunan toplumunu LGBTİ+’lar da dahil olmak üzere herkese eşit davranan bir toplum olmaya doğru yönlendirmesidir.
Kadın hakları ve LGBTİ+ hakları. Siz bu stratejiyi cinsiyet temelli demokrasiye ilişkin bütünsel yaklaşımın bir parçası olarak mı? Yoksa yalnızca LGBTİ+ topluluğunu ilgilendiren ayrı bir adım olarak mı değerlendiriyorsunuz? Cinsiyet eşitliği kendisini oluşturan parçaların bir toplamı mıdır?
Evet, kesinlikle cinsiyet eşitliğinin, . LGBTİ+’lara eşit davranılması da dahil olmak üzere kendisini oluşturan parçaların bir toplamı olduğunu düşünüyorum.LGBTİ+’lara karşı ayrımcılığın önlenmesi konusunun başka bir alan olduğuyla ilgili tartışmaların farkındayım, ancak bence durum böyle değil. Eğer cinsiyet ayrımcılığını ortadan kaldırabilirsek,LGBTİ+’lara karşı olan ayrımcılık da otomatik olarak ortadan kalkar.Çünkü birisine cinsel tercihleri sebebiyle ayrımcılık uyguladığınızda,bu demektir ki yaptığınız ayrımcılığın sebebi, ayrımcılığa uğrayan kişinin belirli bir cinsiyete mensup olup, diğerine mensup olmamasıdır. Örneğin bir devlet eşcinsel evliliğe izin vermiyorsa, bu yalnızca bireylerin cinsellik ya da cinsiyetleri dolayısıyla evlilik haklarını kullanamamalarına ve ilişkilerini, partnerleri ve çocukları açısından “hukuki güvenceye alamamalarına sebep olur. Toplumda, erkek ve kadınlara ilişkin basmakalıp düşünceler ne kadar yaygınsa, LGBTİ+ bireylere yönelik ayrımcılıkta o kadar yaygın olmaktadır. Bu yüzden, evet bence bu konuya ilişkin her şey cinsiyet eşitliği kapsamındadır ve bu önemli soru için ayrıca teşekkür ederim.Kadınlara ve LGBTİ+’lara karşı ayrımcılık ve onun büyük sonuçları yatar (bknz:Alice Schwarzer,Der ‘kleine Unterschied’ und seine GroBen Folgen)